İnsan Odaklı Aydınlatma

İnsan Odaklı Aydınlatma

Odağında “İnsan” olan “Doğru Aydınlatma“…

Yapay ışığın; renk tonu ve ışık şiddeti yönlerinden uyumlu olarak üretilmiş aydınlatma aygıtları ve ışık kontrol sistemi bileşenleriyle Güneş’i kopyalayacak şekilde senaryolarla konumlandırılması ve kontrol edilmesi!

Özellikle (*) sirkadyen insan biyoritmine uyumlu, onu destekleyen ve performansını arttıran, öğrenme ve algıyı kolaylaştıran, konsantrasyon süresini uzatan, motivasyonu arttıran ve insan davranışlarını pozitif yönde etkileyen, yeni bir aydınlatma uygulama disiplini: İNSAN ODAKLI AYDINLATMA !

Yeni bir ticari yaklaşım mı? Hayır, değil.

İnsan Odaklı Aydınlatma; farklı uzmanlıkları olan bir grup bilim insanının herhangi bir ticari amaç ya da kaygı gütmeden, yapay aydınlatma tekniği ve yapay aydınlatma uygulamaları (aydınlatma aygıtları) ile doğal ışık kaynağımız Güneş ışığının özelliklerine yakın ve bu ışığın taklit edilebildiği (uyarlanabildiği) bir aydınlatma tekniği üstünde çalışmaya başlaması ile ortaya çıktı. Bu şekilde başlayan çalışma kapsamında ışığın insan üzerinde olan etkileşimlerinin bilimsel yönden araştırılması, ölçümler yapılması, elde edilen bulgu ve gözlem sonuçlarının bilimsel makalelerle yayımlanması ve çalışmalardan elde edilen tüm sonuçlara bakarak “Human Centric Lighting” yani “İnsan Odaklı Aydınlatma” ya da başka bir deyişle “odağında insan olan aydınlatma” kavramı geliştirildi.

Peki, “İnsan Odaklı Aydınlatma” gerçekte nedir?

Yapay ışık kaynaklarından elde edilen ışığın; yayılım, şiddet ve renk tonu cinsinden kontrol edilerek, insanın moral, motivasyon ve özellikle (*) sirkadyen biyoritmini destekleyecek şekilde yapılandırılması ve yönetilmesi işlevine “İnsan Odaklı Aydınlatma” denilebilir.

Işık, insan yaşamı ve hormonal düzeninin en önemli düzenleyici, etkileyici faktörlerinden birisidir. Gün doğumundan gün batımına kadar, mevsim değişikliklerinden, dünya üzerinde yaşanan coğrafi bölgelerin mevsimsel özellikleri ve bu özelliklerin o bölgelerde yaşayan insanların üzerinde yarattıkları etkilere kadar, ışığın etkisi, yıllardır bilim insanları tarafından araştırılmış ve çarpıcı sonuçlara ulaşılmıştır.

İnsan vücudu, göz aracılığıyla algılıyor olduğu ışık seviyesi ve özellikle ışık rengine (CCT) bağlı olarak birçok hormonal farklılık ve değişkenlik gösterebilir. Işık şiddeti ve ışık renk tonuna bağlı olarak gelişen hormonal tepkiler, insan vücudunun ritmik döngüsü, yani biyolojik saatimiz ile uyumsuz olmaya başladığında; fiziksel, psikolojik ve psikosomatik birçok olumsuz değişim, tepkime ve hatta rahatsızlık verecek gelişmeler yaşanmaya başlar.

Sabah uyanıldığında insan vücut düzeneği gün ışığının 2200 Kelvin seviyelerinde olan Kelvin (CCT) değerine uyum sağlamaya çalışarak güne başlar. Bu uyum sağlama düzeneği, gün boyunca çeşitli amaçlar için bulunmak durumunda olduğumuz ofis, okul, hastane, iş yeri, ev ve benzeri mekanlarda yapay aydınlatma uygulamaları tarafından sağlanan beyaz ışık Kelvin (CCT) değerlerine uyum sağlamak için çalışmaya devam eder. Güneş ışığı ile aradaki farklılık arttıkça uyum sağlamak güçleşir, tezatlar oluşmaya ve buna bağlı olarak insan vücut biyoritmi zorlanmaya ya da kısmen bozulmaya başlar.

İşte, içerisinde bulunmak durumunda olduğumuz veya yaşadığımız mekanlarda kullanılan yapay ışık – aydınlatma aygıtları – uygulamalarının, bu zorlanmanın ortadan kaldırılması, azaltılması, insan biyoritminin desteklenmesi ve hormonal tepkimelerin düzenlenmesi amaçlarına yönelik olarak kurgulanması ve uygulanması işlev bütününe “İnsan Odaklı Aydınlatma” denilmektedir. İyi bir aydınlatmanın ışık spektrumu, gün ışığındaki spektrum dağılımına benzer olmalıdır. Bu benzerlik arttıkça, aydınlatmanın kalitesi de artar.

“İnsan Odaklı Aydınlatma Birliği” ya da orijinal adı ile Human Centric Lighting Society (HCLS), anılan aydınlatma tekniği ve uygulamaları için herhangi bir marka ya da ürünü ön planda tutmaz, yönlendirme yapmaz ve herhangi bir tavsiye ya da önermede bulunmaz. Kurumun çalışmaları, kurum tarafından yapılan bilimsel araştırma sonuçları, kurum üyeleri ve amaçları hakkında daha fazla bilgi edinme ihtiyacı için; kuruma ait www.humancentriclighting.com web sitesi adresi incelenebilir.

LED teknolojisi ile birlikte günümüzde yenilenen ve önem kazanan aydınlatma sistemlerinin, uygulanmakta olduğu mekanlar açısından “İnsan Odaklı Aydınlatma” metodolojisi / yöntemi uygulanarak hayata geçirilmesinde birçok fayda ve avantaj vardır.

(*) SİRKADYEN RİTİM: Yaklaşık bir gün süren ritimlerdir. En belirgin insan ritmi uyku ve uyanıklık döngüsüdür. Vücut ısı dalgalanmaları, kan basıncı, bazı hormonların salınımları sirkadiyen bir ritim izlerler. İnsan dahil tüm canlılar fizyolojilerini ve davranışlarını gece ve gündüz döngülerine göre senkronize eden endojen bir zamanlama sistemi geliştirmişlerdir. Bu sistem canlılarda “sirkadiyen saat” olarak da bilinir.

KAYNAK: LAMP83